Een kleine wadi Tuinbiotopen
Laat regenwater mooi in de bodem sijpelen
Per inwoner hebben wij vier keer minder water dan de Portugezen. Door de hoge bevolkingsdichtheid en de vele verharding staat Vlaanderen qua waterbeschikbaarheid zelfs bij de laatste drie in Europa.
Een wadi kan hier veel aan veranderen. Wadi is het Arabische woord voor een geul die meestal droog staat maar bij voldoende neerslag tijdelijk water bevat. Dat water zinkt vervolgens weg in de bodem. Wadi kan dus ook staan voor Water Afvoer Door Infiltratie.
In je tuin ziet zo’n wadi eruit als een begroeide ‘kuil’ die verschillende vormen kan aannemen: klein en diep met hoge planten of groot en ondiep, zodat je er gewoon met je grasmaaier door kan rijden.
Een plus voor de natuur!
Water dat je opvangt in een regenton, gebruik je doorgaans tussen juni en september. Vanaf dan moet er minder gegoten worden in de tuin en mogen je tonnen weer vollopen. En dat kan snel gaan. Bij de meeste mensen is de regenton vol tegen eind oktober. Wat gebeurt er met het regenwater dat op je tuinhuisje valt tussen november en mei? Meestal gaat dat via een overloop naar de riolering. Doodzonde!
Als je de overloop afleidt naar een kleine wadi, kan je tuin een hele winter lang rustig water opnemen. Bovendien zal je tuin dankzij een wadi ook makkelijker langere periodes van droogte kunnen overbruggen.
Geschikt voor:
- Balkon en kleine tegeltuin: neen
- Kleine stadstuin: in principe kan het, maar weet dat in stedelijk gebied de grond vaak erg verdicht is en daardoor weinig doorlaatbaar
- In een grotere tuin kan je een wadi (laten) graven indien je bodem daarvoor geschikt is
Is mijn tuinbodem geschikt voor een wadi?
We hanteren twee belangrijke criteria:
- De bodem moet voldoende snel water kunnen opnemen. Dat kan je vrij makkelijk zelf testen. Zet enkele emmers water klaar en graaf een kuil van 30x30x30cm. Probeer daarbij de wanden niet samen te drukken. Vul de put volledig met water. Stroomt het water binnen het kwartier weg, dan is dat ideaal. Doe het een paar keer, het water stroomt best steeds grotendeels weg. Je hebt nu een idee hoe lang je wadi gevuld zal blijven na een hevige regenbui. Op zandgrond zal het water doorgaans erg snel verdwijnen, op leem gaat het een pak trager en kleigrond wordt moeilijk. Als het langer dan 3 uur duurt voor het water van de tweede reeks emmers is ingesijpeld, leg je best geen wadi aan. Er zijn misschien wel technische oplossingen mogelijk, zoals met ingegraven grindkoffers. Maar het is niet zeker dat dit zal werken, en je schakelt dan best een specialist in.
- Een overstromende wadi mag niet onmiddellijk leiden tot water in je huis of bij de buren. Want je moet ervan uitgaan dat je wadi ooit wel eens zal overstromen. Is dit erg? Graaf je wadi dan ergens anders. Of voorzie voor de veiligheid een overloop naar de riolering.
Hoe groot moet mijn wadi zijn?
Een wadi van 1 op 1 meter met een diepte van 25 cm kan 250 liter water bevatten. Bij een zeer hevig onweer valt die hoeveelheid regen op 7m². Voor een dak van 14m² graaf je een wadi van 500 liter en voor een dak van 28m² moet je 1000 liter of 1m³ grond versjouwen.
Hoe leg ik mijn kleine wadi aan?
De diepste plek in de tuin, op voorwaarde dat de bodem infiltreert, is uiteraard het beste. Maar ook een plaats waar je makkelijk een overloop kan leggen is geschikt. Als het overtollige regenwater maar niet richting bewoning stroomt. Maak geen verdiept gazon op een plek waar veel gespeeld wordt. Bodem waar vaak over gelopen wordt, laat maar moeilijk water door. Een wadi met daarin een bloemenweide of ruigte zal wellicht beter werken. Eens je de locatie hebt bepaald en je weet hoeveel grond je moet verzetten, kan je beginnen graven. Je graaft best 20 cm dieper dan eerst berekend, waarbij je de 20cm toplaag van je tuingrond apart houdt. Want dit is de beste, meest vruchtbare grond, waar planten graag in wortelen. Als je klaar bent met graven, spreid je die toplaag weer uit over de bodem van je kuil.
Hoe aanplanten?
Als uit je infiltratietest blijkt dat het water relatief snel wegstroomt, kan je in je wadi de planten zetten die je er zonder wadi ook zou zetten. Bijna alle planten zijn in staat om een kortstondige overstroming van een dag te overleven. Een bloemrijk gazon, bloemenweidemengsel, soorten van de kleine wildernis, bodembedekkers en zelfs struiken, het is allemaal mogelijk. Op de respectievelijke fiches vind je telkens lijsten van plantensoorten die in aanmerking komen. Als water langer zal blijven staan, zoek je best soorten die daarmee om kunnen, maar ook met droogte. Immers, de bodem moet kunnen water opnemen, dus die zal ook dikwijls vrij droog moeten zijn. Een mengsel van gewone soorten en oeversoorten als grote kattenstaart en gele lis is dan aangeraden.
Hoe onderhoud ik mijn wadi?
Een dieper punt in je tuin waar water naartoe stroomt zal allerlei materiaal verzamelen zoals bladeren, gemaaid gras, takjes etc. Om de zoveel tijd zal je de wadi eens moeten leegmaken. De beplanting wordt onderhouden zoals aangegeven op de fiche van het bijhorende tuinbiotoop: bloemrijk gazon wordt regelmatig gemaaid, een bloemenweide tweemaal per jaar. Als je een overloop hebt voorzien, is een regelmatig controleren van de buis ook een vereiste, spuit hem regelmatig eens door met een tuinslag.
Hoeveel werk is het en wat kost het?
Het graven is het meeste werk. Je kan dat zelf doen, of iemand inhuren die het werk met een graafmachine uitvoert. Dat zal een impact hebben op het kostenplaatje. Voor de beplanting reken je de kost van het zaad en/of de planten die in de wadi zullen groeien.