Bostuin Tuinbiotopen
een boswandeling in eigen tuin
Een bostuin is een tuin waarin een aantal bomen en struiken samen een bos vormen. Afhankelijk van de boomsoorten en hoe dicht ze bij elkaar staan, zal er meer of minder licht op de bosbodem vallen. Bostuinen vinden we meestal op plaatsen waar er al bos stond. Maar je kan ze natuurlijk ook aanleggen in tuinen waar nog geen bomen zijn.
Geschikt voor
Enkel in grote tuinen kan je een bostuin aanleggen. Verschillende volwassen bomen bij elkaar nemen namelijk heel wat ruimte in.
"Dood hout brengt leven, dus laat zeker een deel dood hout liggen en staan. Je zal er heel wat diersoorten en zwammen een plezier mee doen."
Hoe en waar een bostuin aanleggen?
In een bostuin werken we vooral met inheemse boom- en struiksoorten. Bomen en struiken plant je aan tussen november en maart. Kies plantgoed met blote wortel, dat is veel goedkoper dan houtachtige planten in een pot.
Belangrijk is wel dat je ze zo snel mogelijk plant, de wortels drogen snel uit bij blootstelling aan de lucht. Kan je niet alle plantgoed in één keer planten? Zet je boompjes in een zogenaamde wachtkuil. Dat is een put waar je alle planten samen in zet en die je losjes weer opvult met aarde. Zo voorkom je dat de wortels uitdrogen.
Kies voor een gemengde aanplant van verschillende inheemse soorten. Bij de aanplant zet je een aantal boompjes van dezelfde soort bij elkaar. Daarnaast plant je dan een groep van een andere boomsoort. Maak de groep zo groot als minstens de kroonbreedte van één volwassen boom. Zo heb je een aantal reservebomen als er bomen doodgaan.
Wanneer de bomen groter worden kan je kiezen welke boom je wil behouden en welke je wegdoet. Uiteindelijk is er maar plaats voor één boom per groep. Hoeveel bomen je per groep aanplant hangt af van de afstand tussen de aangeplante boompjes.
Een volwassen wintereik heeft bijvoorbeeld een kroonbreedte van 15 meter of meer. Voor deze soort planten we een vak van 15 m op 15 m vol met wintereik. Als je 7,5 meter tussen de aangeplante boompjes laat plant je 9 bomen om uiteindelijk 1 boom te hebben. Laat je veel minder ruimte tussen bijvoorbeeld 1,5 m dan zal je veel meer moeten planten. Maar dan heb je meer keuze voor welke boom je uiteindelijk laat staan en zal je rapper een gesloten bos hebben. Op Ecopedia vind je alvast de grote lijnen hieromtrent.
Een plus voor de natuur omdat:
- Eén enkele boom is al een heel ecosysteem op zich, waar heel veel dieren en paddenstoelen van afhankelijk zijn. Een aantal bomen samen zorgt voor nog meer biodiversiteit.
- Bij een bostuin hoort ook dood hout en dit brengt extra leven in de tuin, zoals spechten en paddenstoelen.
- Combineer struiken, bomen en een ietwat ruiger plekje en je hebt een bosrand. Bosranden zijn ideaal voor heel wat soorten vlinders, vogels en andere dieren.
Wil je nog sneller een bosgevoel, dan kan je overwegen om in elk soortvak alvast één of twee grotere bomen te planten. Zo’n opgekweekte boom met stamomtrek tussen 10 en 16 cm kost al gauw tussen 50 en 80 euro, maar je neemt er wel een voorsprong mee. Probeer niet te overdrijven: liefst kies je voor een maat die je nog net kan planten zonder de hulp van zware machines. Een goeie bosbodem moet luchtig zijn zodat de bomen vlot kunnen wortelen, en met een zware kraan of minigraver riskeer je jouw bosgrond onherstelbaar dicht te rijden.
Naast bomen plant je ook inheemse struiken aan zoals hazelaar of spork. Dit kan op een lichter plekje in het bos of aan de rand. Wens je op de bodem meer planten? Gebruik soorten van schaduwrijke plekjes zoals inheemse lentebloeiers (bv. wilde hyacint, bosanemoon en daslook) en varens (bv. mannetjesvaren, wijfjesvaren, brede en smalle stekelvaren).
Een bostuin kan je overal aanleggen maar natuurlijk moet je rekening houden met je buren en de wetgeving inzake bomen aanplanten.
Hoe onderhouden?
In een bostuin zal je zeker niet elk jaar overal moeten werken. Voor het onderhoud en de ontwikkeling van de bostuin moet je denken op lange termijn. Af en toe zal je een boom moeten verwijderen om andere bomen verder te laten uitgroeien. Als er bomen sterven kan je nieuwe bomen aanplanten.
Heb je een grote bostuin probeer dan op volgende zaken zeker te letten:
- Dood hout brengt leven, dus laat zeker een deel dood hout liggen en staan. Zowel dik dood hout als afgestorven takken zijn belangrijk voor heel wat diersoorten en zwammen.
- Probeer bomen te hebben van verschillende leeftijden.
- Gebruik struiken en kleinere bomen om verschillende lagen in je bos te krijgen.
- Waarschijnlijk heb je geen of weinig dikke bomen met holtes. Met een aantal nestkasten help je vogels die graag in holtes broeden.
Zelf aan de slag
De juiste planten kiezen
Hoe kies je de juiste planten voor je tuin? Alles hangt natuurlijk af van wat je wil bereiken.
Een kleine wildernis
In een grotere tuin heb je vaak plekjes waar je minder komt en die je niet zo intensief wil onderhouden.